اگر به نواختن گیتار بیس علاقه‌مند هستید، این راهنمای خرید، مناسب‌تان است. با ما در پنداریم همراه باشید.
خرید گیتار بیس (Bass)
انتخاب و خرید گیتار بیس کار سختی نیست. انواع متفاوتی از این گیتار در بازار وجود دارد که می‌توانید یکی از آنها را با توجه به علاقه و همچنین بودجه‌تان بخرید. پیش از خرید گیتار بیس، باید آن را کاملا بشناسید و با آگاهی کامل به بازار بروید تا بتوانید انتخاب صحیحی داشته باشید. برای شناختن این گیتار که طرفداران بسیاری هم دارد، مطالعه این مقاله را به شما توصیه می‌کنیم.
انواع گیتار بیس
گیتار بیس چه در ریتم و چه در ملودی و لحن، یکی از مهم‌ترین گیتارهای دنیای مدرن است. انواع متفاوتی از گیتار بیس وجود دارد که نوع الکتریک آن پرطرفدارترین آنهاست. از گیتارهای بیس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
رایج‌ترین گیتار بیس، گیتار بیس الکتریک است. گیتارهای بیس الکتریک بدنی توپر دارند. یک گیتار بیس الکتریک را باید به یک تقویت‌کننده (آمپلی‌فایر) متصل کنید تا صدای آن شنیده شود. بنابراین وقتی گیتار بیس می‌خرید، به یک تقویت‌کننده بیس هم نیاز دارید.
گیتار بیس آکوستیک، یک بدنه توخالی بزرگ و یک حفره صدا دارند، جایی که صدا در اثر ارتعاش هوا از آنجا بیرون می‌آید. از آنجایی‌که این حفره‌ها شبیه حرف لاتین «F» هستند و به آنها حفره‌های fمانند، می‌گویند.
از گیتارهای بیس الکتروآکوستیک در سالن‌های بزرگ استفاده می‌شوند. این گیتارها را هم باید به تقویت‌کننده متصل کنید تا صدایشان شنیده شود.
این گیتار نیمه توخالی است (نیمه هالو) و پیکاپ، سنسورها و سایر تجهیزات الکتریک روی آن نصب شده است. در بیشتر اجراها و برنامه‌های زنده از گیتار بیس الکتریک استفاده می‌شود. بیشتر افرادی که می‌خواهند نوازنده گیتار بیس شوند، به سراغ گیتار بیس الکتریک می‌روند.
آناتومی گیتار بیس الکتریک
نوع بدنه
گیتارهای بیس الکتریک معمولا گیتارهایی با بدنه بدون حفره صدا هستند. البته انواع دیگر گیتار بیس که در بالا از آنها نام برده شده است، مانند گیتارهای آکوستیک، حفره دارند یا نیمه خالی هستند و مناسب صداهای آکوستیک‌تر هستند.
دسته گیتار
انتخاب دسته گیتار به اندازه دست‌تان بستگی دارد. دسته‌های گیتار معمولا در شکل‌های گرد، بیضی، پشت صاف، Vشکل و نامتقارن (بخشی باریک‌تر و بخش دیگر پهن‌تر) ساخته می‌شوند. اگر به نواختن گیتارهای ۵ یا ۶ سیمی علاقه‌مند باشید، دسته گیتار پهن‌تر خواهد بود.
طول دسته گیتار
طول دسته گیتار، طول ارتعاش سیم گیتار است که با فاصله بین «خرک» و «پل» مشخص می‌شود. این بخش مکان قرار گرفتن فرت (پرده) گیتار است. بنابراین هرچه طول دسته گیتار بلندتر باشد، فاصله بین فرت‌ها هم بیشتر می‌شود. طول دسته گیتار روی کیفیت تن و تنش سیم‌های گیتار در یک گام خاص اثر می‌گذارد.
برای گیتارهای بیس که ۵ سیم دارد، دسته بلندتر مناسب‌تر است و برای گیتارهای بیس ۴ سیمی، دسته کوتاه‌تر، بهتر است. همچنین افرادی که جثه و دستهای کوچک‌تری دارند باید گیتارهایی بخرند که طول دسته آنها کوتاه‌تر باشد.
با این حال استاندارد طول دسته گیتار در حالت کوتاه، ۳۰ اینچ (۷۶سانتی‌متر)، متوسط، ۳۲ اینچ (۸۱ سانتی‌متر) و بلند، ۳۴ اینچ (۸۶ سانتی‌متر) است که این اندازه در گیتارهای دسته بلند ۵ سیمی، ۳۵ اینچ (۸۹سانتی‌متر) و دسته‌های بسیار بلند، ۳۶ اینچ (۹۱ سانتی‌متر) است.
کلید‌های کوک
نوع کلید کوک گیتار بسیار مهم است. این کلید کمک می‌کند تا صدای گیتار به‌خوبی تنظیم شده و روی گام مناسب قرار گیرد. هنگام خرید گیتار بیس، مراقب باشید کلید‌های کوک آن از نوع ضدخوردگی و ضدزنگ باشند. بدین ترتیب کوک‌های گیتار به‌مدت طولانی سالم می‌مانند و شما مجبور به تعمیر یا تعویض آنها نخواهید شد.
اینتونیشن یا لحن گیتار (Intonation)
اینتونیشن یا آهنگ و زیر و بمی گیتار نشان می‌دهد که گیتارتان به‌خوبی کوک شده است یا خیر. اگر فاصله بین فرت‌ها (پرده‌ها) که معمولا بالای فرت ۱۲ام است، به‌درستی ایجاد نشده باشند، صدای خوب و تنظیم‌شده‌ای به گوش نمی‌رسد و ساز بدون استفاده می‌شود. بنابراین هنگام خرید گیتار مراقب فواصل بین فرت‌ها باشید.
صفحه جاانگشتی (Fingerboard)
این صفحه اگر نوع روکش‌شده باشد، صدایی بلندتر و جسورتر و در عین حال طولانی‌تر از گیتار شنیده می‌شود. از طرفی صدای تولید شده از گیتارهای با صفحه جاانگشتی روکش نشده، گرم‌تر و طبیعی‌تر است.
تعداد فرت‌ها
یک گیتار بیس می‌تواند ۲۱، ۲۲ یا ۲۴ فرت داشته باشد. بیشتر نوازندگی‌های بیس در بخش‌هایی پایینی دسته گیتار انجام می‌شود که البته این یک سلیقه شخصی است.
پیکاپ
پیکاپ‌های (Pickup) گیتار بخشی از سازهای الکتریک هستند که موجب شنیده شدن صدای آن می‌شوند. پیکاپ به اندازه چوب مورد استفاده در تولید ساز اهمیت دارد.
پیکاپ‌های متفاوتی در بازار هست که با توجه به نوع موسیقی مورد علاقه‌تان باید یکی از آنها را بخرید. انتخاب صحیح پیکاپ به شما کمک می‌کند به تن و آهنگ دلخواه‌تان دست یابید. دو نوع پیکاپ، پیکاپ‌های اکتیو (Active) و پسیو (Passive) برای گیتارهای بیس وجود دارد. باید این دو نوع پیکاپ را بشناسید تا هنگام خرید، نوع مناسب خود را تهیه کنید.
پیکاپ اکتیو
پیکاپ‌های اکتیو می‌توانند بدون کمک منبعی دیگر، سیگنال‌ها را به آمپلی‌فایر بفرستند و موجب تولید صدایی قوی‌تر و بلندتر شوند. به همین دلیل آنها برای فعال بودن به نیروی انرژی باتری –معمولا۹ولتی- نیاز دارند.
با این نوع پیکاپ می‌توانید کنترل بیشتری روی صدای گیتار داشته باشید. این نوع پیکاپ هنگام نیاز می‌تواند فرکانس‌ها را قطع کرده و در همان حال صدا را تقویت کند؛ نویز کمتری می‌گیرد و تن صدای شفاف و سرزنده‌ای تولید می‌کند. البته این نوع پیکاپ‌ها بیشتر از پیکاپ‌های پسیو به مراقبت نیاز دارند.
پیکاپ پسیو
پیکاپ‌های پسیو بدون باتری کار کرده و صدایی صاف، گرم و البته ضعیفی تولید می‌کنند. این پیکاپ‌ها، سیگنال‌ها را به صورت خام به آمپلی‌فایر می‌فرستند و فقط با ولوم قابل کنترل هستند. به‌طور کلی این نوع پیکاپ‌ها برای هر نوع سبک نوازندگی عالی هستند. هنگام خرید پیکاپ اکتیو به نوع باتری و دوام آنها توجه کنید.
پیکاپ‌های پسیو در مقایسه با اکتیو، کنترل‌های بیشتری دارد. مانند کنترل‌های فیدبک که صدا را کم یا زیاد می‌کنند و کنترل‌های اکولایزر که زیر و بمی صدا را با متعادل‌سازی ساختار فرکانس داخل یک سیگنال صوتی تنظیم می‌کنند.
ترکیبی از دو نوع پیکاپ
برخی از گیتارهای بیس دارای دو حالت پسیو و اکتیو هستند، بنابراین بهترین انتخاب خرید این نوع گیتار است که با زدن کلید اکتیو/پسیو می‌توانید از هر دو حالت گیتار بهره‌مند شوید.
چوب گیتار بیس
چوب‌هایی که در ساخت گیتار بیس استفاده می‌شوند:
چوب توسکا و درخت زبان گنجشک
این دو نوع چوب بسیار شبیه هم هستند و می‌توانند تن صدایی پایدار و یکنواخت تولید کنند که طنین‌انداز و هارمونیک باشد. همچنین بافت این چوب‌ها جذاب‌تر است و ظاهر بدنه گیتار را شفاف یا نیمه‌شفاف می‌کند.
چوب درخت کائوری
این نوع چوب تقریبا ارزان است و از نظر کیفیت متوسط است. صدایی که تولید می‌کند بیشتر در محدوده فرکانس متوسط رو به پایین است.
چوب ماهون
گیتارهای بیس از جنس چوب ماهون به‌طور کلی از بهترین‌های گیتار بیس هستند. آنها صدایی گرم و پرحجمی تولید می‌کنند.
چوب درخت نمدار (زیرفون)
این نوع چوب مناسب نوازندگانی است که به دنبال دامنه وسیعی از انواع موسیقی هستند. از آنجایی‌که این نوع چوب ارتعاش‌ها را به خود جذب می‌کنند، می‌تواند صدایی نرم تولید کند و آن برای تکنیک‌های پیچیده و سریع‌تر نوازندگی ایده‌آل است.
افرا
افرا چوبی است که تراکم و در نتیجه پایداری بالایی دارد و می‌تواند تن صدای روشن و شفافی تولید کند. بسیاری از نوازندگان گیتار بیس به دلیل وضوح صدایی که چوب افرا تولید می‌کند از گیتار ساخته‌شده از این چوب استفاده می‌کنند.
تعداد سیم‌های گیتار بیس
اگرچه گیتار را می‌توان با هر تعداد سیم دلخواه ساخت، اغلب گیتارهای بیس در سه مدل ۴، ۵ و ۶ سیمی ساخته می‌شوند.
اولین گیتارهای بیس، ۴ سیم داشتند و با این مدل گیتار موسیقی‌های بسیاری نواخته می‌شده است؛ اما با افزودن سیم‌های بیشتر، نوازندگان توانستند به تن‌های صدایی برسند که گام پایین‌تر یا برعکس گام بالاتر داشتند. همچنین با وجود تعداد سیم‌های بیشتر، مجبور نیستید که انگشتان‌تان را روی دسته گیتار بسیار زیاد حرکت دهید.
بعدها با ساختن گیتارهای بیس ۵ یا ۶ سیمی، نوازندگان این نوع گیتار توانستند بیشتر از گذشته تکنوازی کنند و به‌راحتی به نت‌های بالاتر دست یابند.
اگر شما تازه‌کار هستید، می‌توانید اول به سراغ گیتارهای ۴ سیمی بروید. با این گیتار می‌توانید بیشتر سبک‌های موسیقی را بنوازید. اما بهتر است با گیتارهایی با سیم‌های بیشتر شروع کنید و در نواختن این گیتارها حرفه‌ای شوید و بتوانید به هر گام موسیقی که لازم دارید، پایین یا بلند، دست بیابید.
انواع صفحه فرت (پرده)
گیتارهای بیس دو نوع صفحه فرت دارند، فرت‌دار یا بدون فرت. دسته گیتار فرت‌دار، نوع استاندارد گیتارهای بیس است. در این مدل، فرت‌های فولادی هر نیم‌پرده کروماتیک را از هم جدا می‌کند. بدین ترتیب می‌توانید نت‌های صحیح را آسان‌تر پیدا کنید.
اما نوع بدون فرت، دارای دستهای است که فرت فلزی ندارد و مانند ویولن مانند یک چوب صاف است. این نوع گیتار، صدای گرم‌تری دارد. اما برای پیدا کردن جای صحیح نت‌ها باید نوازنده‌ای حرفه‌ای باشید تا انگشتان‌تان را در جای مناسب قرار دهید.
بنابراین اگر به‌تازگی نواختن گیتار بیس را شروع کرده‌اید، نوع فرت‌دار آن را بخرید.
گیتار بیس آکوستیک
شاید به گیتار بیس الکتریک علاقه‌مند هستید اما نمی‌خواهید به آمپلی‌فایر وابسته باشید. در این‌صورت، گیتار بیس آکوستیک، بهترین گزینه برای شماست.
این گیتار شبیه گیتارهای آکوستیک ۶ سیمی است و صدا از درون بدنه توخالی گیتار طنین‌انداز می‌شود. بدین ترتیب صدا بدون آمپلی‌فایر تولید می‌شود.
البته گیتارهای بیس الکتروآکوستیک هم وجود دارد که نه‌تنها می‌توانید صدا را از درون بدنه گیتار تولید کنید، بلکه قابلیت اتصال به آمپلی‌فایر هم دارد تا صدای بلندتری تولید شود.